Leren door te experimenteren met de drietrapsraket van het maakonderwijs

Maakonderwijs is een onderwijsvorm waarin leerlingen leren door te experimenteren en te doen. Techniek en wetenschap gaat bij maakonderwijs samen met kunst en creativiteit. In Arnhem werkt een rits aan organisaties samen om maakonderwijs aan te bieden aan leerlingen in het primair onderwijs. Dankzij subsidie van Impuls Open Leermateriaal krijgt het project een kwaliteitsimpuls én wordt het lesmateriaal via Wikiwijs beschikbaar gesteld voor heel Nederland.

“We zijn vier jaar geleden begonnen om maakonderwijs een plek te geven in het onderwijssysteem in Arnhem; van primair onderwijs tot het HBO”, vertelt hoofddocent Maarten Hennekes van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN).  

MakerCosmos 

De ‘we’ in die zin bestaat uit een hele reeks aan (onderwijs-)organisaties. Naast de Academie Educatie van de HAN zijn dat de Delta Scholengroep, Flores Onderwijs, De Onderwijsspecialisten en de afdeling Educatie van cultuurgebouw Rozet. Ook kunst-studenten van ArtEZ zijn betrokken bij het project.  

 In de pilot MakerCosmos worden onder het motto ‘De kunst van het maken’ lessen ontwikkeld op het snijvlak van van kunst, wetenschap en technologie. 

Want, aldus de website: “We bundelen de krachten om expertise te delen en te ontwikkelen vanuit de overtuiging dat we het samen beter doen. De toekomst heeft makers nodig.” 

 “Maakonderwijs is een wereldwijde onderwijsstroming die met als insteek dat leerlingen leren om hun eigen toekomst vorm te geven”, vertelt Maarten Hennekes. “Door zelf te creëren leren zij dat ze aan het roer staan in hun eigen leven.” 

 Hennekes: “Bij het ontwikkelen van de lessen is Rozet een belangrijke partner voor ons. Rozet heeft een enorm netwerk waar je als leerkracht terecht kunt als je bijvoorbeeld een kunstenaar nodig hebt. Zij hebben ons echt omarmd.” 

We bundelen de krachten om expertise te delen en te ontwikkelen vanuit de overtuiging dat we het samen beter doen. De toekomst heeft makers nodig.”

– Maarten Hennekes, Hogeschool Arnhem-Nijmegen

Drietrapsraket 

Afgelopen jaren werd al een groot aantal lessen ontwikkeld voor zowel de onderbouw als de bovenbouw in het primair onderwijs. Die lessen zijn opgebouwd als een drietrapsraket. 

Hennekes: “De eerste tree is dat scholen de lessen gebruiken. De tweede trap is dat zij meehelpen in het verder ontwikkelen van de lessen en in de derde trap is de school in de lead.” 

 Een van die scholen is de Pieter Brueghelschool in Arnhem. Yasmine Dijkstra is als coördinator betrokken bij de pilot. 

“Het onderwijs is altijd in beweging”, vertelt Yasmine. “Voor ons als school vinden we maakonderwijs zo belangrijk dat we het naast lezen, rekenen en taal als vierde ambitie hebben toegevoegd. Het versterkt elkaar. Bij maakonderwijs heb je lezen, rekenen en taal nodig en het zorgt ervoor dat leerlingen leren om sterk en vaardig in het leven te staan.” 

 “Bij deze lessen zie je dat leerlingen echt op het puntje van hun stoel zitten”, vult Maarten Hennekes aan. “Het is belangrijk dat leerlingen plezier hebben, en dat zie je bij de lessen maakonderwijs.” 

“Het aanbod aan nieuwe lessen en nieuwe methodes die je als school krijgt aangeboden is enorm. Juist daarom is het belangrijk dat er voor open leermateriaal gewerkt wordt aan een kwaliteitsstandaard waar lessen aan moeten voldoen. Als de kwaliteit goed is, kun je het gebruiken. Het moet nut hebben voor de kinderen. De kinderen moeten de winnaar zijn.” 

– Yasmine Dijkstra, leerkracht Pieter Brueghelschool Arnhem

Verder doorontwikkelen 

Nadat afgelopen jaren vooral lessen zijn ontwikkeld voor het onderwijs in de regio Arnhem, wordt het project binnenkort uitgebreid naar heel Nederland. Aan het eind van het schooljaar worden de lessen beschikbaar gesteld via Wikiwijs. Bovendien worden de bestaande lessen bijgeschaafd en verbeterd. 

 Maarten Hennekes: “Financiering was afgelopen jaren een probleem. Nu we subsidie hebben gekregen van Impuls Open Leermateriaal kunnen we een kwaliteitsslag maken. Bovendien hebben we vanuit Impuls instrumenten gekregen waarmee we onderzoek hebben kunnen doen. Daardoor zijn we in staat om het lesmateriaal verder te verbeteren.” 

 Yasmine Dijkstra: “Het aanbod aan nieuwe lessen en nieuwe methodes die je als school krijgt aangeboden is enorm. Juist daarom is het belangrijk dat er voor open leermateriaal gewerkt wordt aan een kwaliteitsstandaard waar lessen aan moeten voldoen. Als de kwaliteit goed is, kun je het gebruiken. Het moet nut hebben voor de kinderen. De kinderen moeten de winnaar zijn.”