Het tekort aan bevoegde leerkrachten is enorm. Een klas met kinderen naar huis sturen omdat er niemand beschikbaar is, is geen optie. De kans is groot dat hierdoor de druk op leerkrachten nog meer toeneemt. Eric Welp bedacht in samenspraak met een werkgroep van Stip Openbaar Basisonderwijs uit Hilversum een alternatief. Via het project Digiteach realiseert de werkgroep onder leiding van projectleider Eric op dit moment diverse lesinstructies voor taal en rekenen in het basisonderwijs.
De vragen zijn eenvoudig, maar geef er maar eens antwoord op. Hoe vangen we de toenemende werkdruk op leerkrachten op? Hoe zorgen we voor continuïteit van onderwijs? Wat doe je wanneer je als klassenassistent, invalkracht of IB’er ineens de opdracht krijgt om morgen les te geven aan Groep 7? Waar begin je?
“Het is vanuit die vraag dat Digiteach ontstaan is” vertelt onderwijsontwikkelaar Eric. “De werkgroep van Stip kwam naar mij toe met de vraag of er niet een manier was om lesinstructies in het basisonderwijs te digitaliseren en deze instructies ook voor anderen beschikbaar te stellen. Zo is het balletje gaan rollen.”
Via Digiteach kunnen leerlingen online filmpjes met lesinstructies bekijken die deels gegenereerd zijn met behulp van digitale hulpmiddelen als ChatGPT en Google Bard. Eric: “Neem een leerdoel als “Ik kan breuken vermenigvuldigen met breuken. Als een leerling naar een instructiefilmpje kijkt, kun je meteen aan de slag. Het is de bedoeling dat we een instructiefilmpje maken voor alle leerdoelen.”
Instructiefilmpjes met lesinstructies zijn wel te vinden via YouTube. Maar volgens Eric is het aanbod minder groot dan je zou verwachten. “Er is niet zo heel veel te vinden, en het aanbod dat er is, is óf veel te lang óf het zit achter een slotje. De lesinstructies die wij produceren zijn kort, goed gemetadateerd en door iedereen te gebruiken. Dat is het principe van open leermateriaal.”
“Door kunstmatige intelligentie is het digitaliseren van lesinstructies een heel stuk eenvoudiger geworden.”
– Eric Welp
Met behulp van AI bleek het realiseren van deze digitale lesinstructies veel sneller te gaan dan eerder gedacht. Het project is vorig jaar in september bedacht. “Toevallig was dat ook het moment waarop ChatGPT gelanceerd werd. Door kunstmatige intelligentie is het digitaliseren van lesinstructies een heel stuk eenvoudiger geworden. Maar het is niet zo dat we dingen genereren en die zomaar over de schutting gooien. Alles wordt gescreend door experts en leerkrachten. Maar eerlijk gezegd hoeven we maar weinig te corrigeren. Het blijkt dat deze technologie heel geschikt is voor dit soort leerdoelen”, legt Eric uit. “Daarbij biedt de prompt ook veel mogelijkheden om te variëren zodat maatwerk binnen handbereik is gekomen, zowel op het gebied van instructie als verwerking. Dat is nu al interessante bijvangst. We leren heel veel over het toepassen van AI in de klas.”
Met de resultaten van ChatGPT heb je echter nog geen filmpjes. Daarvoor gebruikt Eric Welp een andere vorm van AI. Via programma’s als Elai en Heygen kunnen AI-video’s gemaakt worden aan de hand van tekst die wordt ingevoerd. “Bij het maken van instructiefilmpjes maken we gebruik van avatars en gekloonde stemmen”, vertelt Eric. “We maken ook nog eens verschillende versies zodat leerlingen zelf een avatar of een bijpassende stem kunnen kiezen. Uit ervaring weten we dat het goed werkt als leerlingen uit vier verschillende avatars kunnen kiezen. Het maakt echt verschil in de wijze waarop de instructie wordt bekeken en beluisterd.”
De techniek heeft meerdere toepassingsmogelijkheden. Eric: “De filmpjes zijn ook handig voor leerlingen die ziek thuis zitten. Maar het is eenvoudig om ook filmpjes te maken in andere talen zoals Marokkaans, Turks of Oekraïens. Dankzij deze technologie gaat dat sneller dan je denkt.”
Het materiaal staat op dit moment nog niet online, maar dat gaat binnenkort gebeuren, vertelt Eric Welp. “We hebben het materiaal in samenspraak met diverse partijen uitgetest en de reacties zijn goed. Ook scholen zijn razend enthousiast. Dit voorziet in een behoefte. Het zal een uitdaging worden om al het materiaal straks te plaatsen op een platform als Wikiwijs. Maar daar komen we wel uit.”
Wanneer het materiaal online gezet wordt, wordt ook aandacht gegeven aan zogeheten ‘EDUprompts’ die in ChatGPT gebruikt kunnen worden. Welp: “Een eduprompt is de onderwijskundige zoekopdracht die je aan ChatGPT geeft. De juiste prompt is belangrijk, dus die gaan we ook delen. Dan kunnen leerkrachten daar ook zelf mee aan de slag. Net als dat we nu leren van het vormgeven van zogenaamde GPTs, dat zijn mini-chatbots die we inmiddels zelf al een beetje kunnen sturen.”
De ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie gaan heel snel. “Het is nu alweer veel eenvoudiger dan toen we begonnen”, beaamt Eric Welp. “We omarmen en accepteren dat wat we nu aan het doen zijn over een paar maanden alweer achterhaald is. Dat maakt het geheel tot een meer dan bijzonder traject en vraagt veel flexibiliteit van iedereen die hieraan meewerkt. Gelukkig hebben we heel goede leerkrachten en directies die mee durven te schakelen en worden we ondersteund door bestuurders die de potentie van Digiteach en open leermateriaal inzien.”
